PEDro’nun üç arama sayfası (Gelişmiş (Advanced), Basit (Simple) ve Tüketici (Consumer)) vardır. Sağlık profesyonellerine, arama terimlerini hassas bir şekilde tanımlamak için 13 alan içeren Gelişmiş Arama (Advanced Search)yı kullanmayı şiddetle öneriyoruz. Bu nedenle, üstbilgi, altbilgi ve PEDro simgesindeki ARAMA düğmeleri size doğrudan Gelişmiş Arama (Advanced Search) sayfasına götürür. Aramaya konusunda yeni olanlar, tek bir metin alanı içeren Basit Arama (Simple Search) ile başlamak isteyebilirler. Hastalar ve diğer fizyoterapi kullanıcıları daha az teknik dili olan Tüketici Arama (Consumer Search)ya erişebilirler.
- Arama yapmaya başlamadan önce
- Genel bakış
- Genel arama kullanımı
- Arama terimlerini birleştirme
- Eksik özet?
- Tam metine erişim
- Kayıtları seçme
1. Arama yapmaya başlamadan önce
Klinik araştırma için arama yapmaya başlamadan önce cevap aradığınız soru hakkında biraz zaman harcamak en iyisidir. Çünkü sorunuzu oluşturmak ve yalın bir hale getirmek, ona cevap olacak araştırmaları bulmayı kolaylaştırır. Bu video öğreticisi, klinik soruların PICO (Patient (Hasta) – Intervention (Müdahale) – Comparison (Karşılaştırma) – Outcome (Sonuç)) formatında nasıl sorulduğunu açıklamaktadır.
2. Genel bakış
Sol gezinti çubuğundaki bağlantılara tıklayarak basit ve gelişmiş arama sayfalarından PEDro veri tabanı araştırılabilir. Her bir çalışma, derleme ya da kılavuzlar, kayıt olarak tanımlanır. Belirli bir kaydı bulmak için arama sayfasında arama kriterleri belirtiniz (bulmak istediğiniz çalışma, derleme veya kılavuzların özellikleri). Daha sonra PEDro, veri tabanında yer alan tüm kayıtları arar ve Arama Sonuçlarını, yani arama kriterlerine uyan kayıtları verir.
Arama sonuçları başlık listesi olarak görüntüleniyor. İlk sırada klinik uygulama kılavuzları, daha sonra ise derleme ve çalışmalar gösteriliyor. Kılavuzlar yıla göre sıralanılır (en yenisi başta). Derlemeler, önce Cochrane derlemeleri, sonra Cochrane olmayan derlemeler olmak üzere, yıllara göre sıralanır (en yenisi başta). Çalışmalar önce PEDro puanı (en yüksek puanlar başta), sonra yıla göre (en yenisi başta) sıralanır. Bir kayıtın başlığına tıklayarak hakkında daha fazla bilgi görebilirsiniz. Bu, yazar, başlık, yöntem, yöntem puanı ve özeti (eğer yayınevi izin verdiyse) içeren Detaylı Arama Sonucunu verir.
Tarayıcınızında geri düğmesini tıklayarak Detaylı Arama Sonuçları sayfasından Arama Sonuçları sayfasına geri dönebilirsiniz. Kaydetme, yazdırma ve e-posta gönderme kolaylığı için kayıtları da seçebilirsiniz.
Basit aramayı kullanarak kayıt veya kayıt grupları bulmak için:
- Basit arama sayfasına gidiniz.
- Aranan terim/leri arama kutusuna yazınız.
- PEDro veri tabanında arama yapmak için, Aramayı Başlat düğmesine tıklayınız.
Bu video rehberi PEDro’yu kullanarak nasıl basit arama yapıldığını açıklıyor.
Gelişmiş aramayı kullanarak kayıt veya kayıt grupları bulmak için:
- Gelişmiş arama sayfasına gidiniz.
- Metin kutusuna metin yazarak ya da arama alanlarından birinin menülerinden seçerek, ne aradığınızı belirtiniz. Genelde, bir ya da birden çok arama terimini Özet ve Başlık alanına yazarak aramak en etkinidir.
- HER kutuya arama terimleri girmeniz gerekmiyor. Çoğu aramalar için maksimum üç kutu yeterlidir (ve sıklıkla, Özet & Başlık alanındaki bir ya da iki iyi seçilmiş kelime yeterlidir).
- Genel arama kullanarak kelimelerin değişik biçimlerini arayabilirsiniz (örneğin, oedema ve edema veya leg ve legs).
- Gelişmiş arama sayfasının altında, kayıtların kaç tanesini Arama Sonuçları sayfasında görüntülemek istediğinizi seçiniz (5 ve 50 arasında). Bu adım isteğe bağlıdır. Eğer seçim yapmazsanız, Arama Sonuçları sayfasının her birinde 20 kayıt gösterilecektir.
- Birden fazla alana arama terimleri yazarak ve arama terimlerini VE ve VEYA işlemciler ile kombine ederek daha güçlü aramalar yapabilirsiniz.
- PEDro veri tabanında arama yapmak için Aramayı Başlat düğmesini tıklayın.
Bu video rehberi PEDro’yu kullanarak nasıl gelişmiş arama yapıldığını açıklıyor.
3. Genel arama kullanımı
Aksi istenmediği takdirde, PEDro tam sözcük uyumu arar. Örneğin, Bo yazarsanız, PEDro Bo K veya Williams BO içeren kayıtları bulur, fakat Boers M içeren kayıtları bulmaz.
Bazen, sözcüğün birkaç değişik biçimini aramak faydalıdır. Örneğin, enthesopathy veya enthesopathies kelimesini içeren makalelerle ilgileniyor olabilirsiniz. Herhangi bir harf veya harf grubunu belirtmek için kelimenin sonuna bir yıldız işareti (*) koyarak sözcüğün sonundaki değişik biçimlerini arayabilirsiniz. Böylelikle, enthesopath* yazarak, enthesopathy veya enthesopathies kelimelerini içeren kayıtları görebilirsiniz.
Herhangi bir harf veya harf grubunu belirtmek için yıldız işareti (*) kullanarak, sözcüğün başındaki değişik biçimlerini de bulabilirsiniz. Örneğin, Edema, oedema, lymphedema veya lymphoedema ile ilgili çalışmaları bulmak istiyorsanız, metin alanına *edema yazabilirsiniz. Yıldız işareti sınırsız kısaltma anlamına geliyor – çok sayıda harfi temsil edebiliyor (0 dahil).
Genel aramaların diğer bir formu @ sembolüdür ve tek karakter kısaltması anlamına gelir. Bir kelimede tek karakterin değişik biçimleri varsa @ sembolünü kullanabilirsiniz. Örneğin, yazara göre arama yapıyorsanız fakat yazarın isminin Rawson mı yoksa Rawsen mı olduğundan emin değilseniz, Raws@n şeklinde arayabilirsiniz.
4. Arama terimlerini birleştirme
Gelişmiş arama sayfası alanlarındaki bütün arama terimlerini aramak için VE işlemcisini kullanınız (Gelişmiş arama sayfasının altındaki Tüm Aranan Sözcükleri Eşleştir (VE) düğmeyi tıklayarak). Bu, PEDro’nun bir tek sizin belirtiğiniz bütün arama terimlerini kapsayan çalışmaları, derlemeleri veya kılavuzları aramasını sağlar. Sonuçta, her bir arama terimi için ayrı ayrı ortaya çıkacak kayıt sayısı kısıtlanacaktır. Tek arama terimi kullanıldığında çok fazla sayıda kayıt döndüğü zaman, arama terimlerini kombine etmek için bu düğmeye tıklayınız.
Gelişmiş arama sayfası alanlarındaki arama terimlerinden herhangi birini kullanarak arama yapmak için VEYA işlemcisini kullanınız (Gelişmiş arama sayfasının altındaki Herhangi Bir Arama Terimini Eşleştir (VEYA) düğmesini tıklayarak). Bu PEDro’nun sizin belirttiğiniz herhangi bir arama terimini kapsayan çalışmaları, derlemeleri veya kılavuzları aramasını sağlar. Sonuçta, arama terimlerinden herhangi birinin tek başına aranması sonucunda ortaya çıkacak kayıt sayısı artacaktır. Tek bir arama terimi kullanıldığında çok az sayıda kayıt döndüğü zaman arama terimlerini kombine etmek için bu düğmeye tıklayınız.
Tek bir aramada VEYA’ları ve VE’leri bir arada kullanamazsınız. Ancak, kelimeleri tırnak içine alarak, PEDro’nun iki (ya da fazla) kelimeyi (ve boşluk ya da noktalama aracılığıyla) tek bir terim gibi arama yapmasını sağlayabilirsiniz (örneğin, “lateral epicondylitis”). Bu, iki kelimeyi VE işlemci ile etkili bir şekilde kombine eder. Alternatif olarak, ilişkili kelimeleri aramak için genel arama (*) işlemciyi kullanabilirsiniz (örneğin, *edema). Bu, ilişkili sözcükleri VEYA işlemci ile etkili bir şekilde kombine eder (örneğin,edema, oedema, lymphedema ve lymphoedema). İstenirse, Gelişmiş arama sayfasının altında VE ya da VEYA işlemci kullanılarak bağlantılandırılmış terimler diğer arama alanları ile kombine edilebilir.
Genel aramaları tırnak içine almanız mümkün değildir. Mesala, “Medicine * Rehabilitation” hiç bir kayıt geri vermeyecektir.
Arama terimlerini kombine etme yöntemleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
| Aramak için | Seçin | Ve yazın | Yorumlar |
|---|---|---|---|
| Özette lateral ve epicondylitis kelimeleri olan bütün kayıtlar (fakat özette sadece lateral ya da sadece epicondylitis kelimelerini kapsayan kayıtlar değil) | Özet & Başlık alanında lateral epicondylitis | Bu, özette treatment of lateral epicondylitis and pain on the lateral aspect of the arm terimini içeren kayıtların yanısıra treatment of lateral epicondylitis terimini içeren kayıtları da veriyor | |
| Özette lateral epicondylitis kelimelerini birlikte içeren bütün kayıtlar | Özet & Başlık alanında “lateral epicondylitis” | Bu, özette treatment of lateral epicondylitis içeren kayıtları verecek, ancak özette treatment of epicondylitis and pain on the lateral aspect of the arm içeren bir özet kaydı vermeyecektir | |
| Özetinde pain ve tedavi olarak electrotherapy olan tüm kayıtlar (fakat sadece pain ya da sadece electrotherapy olarak indekslenen kayıtları değil) | Tüm arama terimlerini eşleştir (VE) | Özet & Başlık alanında pain ve Tedavi alanında electrotherapies, heat, cold | |
| Özetinde pain veya tedavi olarak electrotherapy bulunan tüm kayıtlar | Herhangi bir arama terimini eşleştir (VEYA) | Özet & Başlık alanında pain ve Tedavi alanında electrotherapies, heat, cold |
5. Eksik özet?
PEDro’da kayıtların özetleri gösterilmeden önce derginin yayımcılarından izin alınıyor. Daha izin verilmediyse (oldukça sık aslında), özetler gösterilmiyor. PEDro kullanıcıları Detaylı Arama Sonuçları sayfasında Özet bölümünde sağlanan bağlantı(lar)dan özete (ve bazen makalenin tüm metnine) erişebiliyorlar. Bağlantıların sayısı kayıtın Medline ve PubMed Central very tabanlarında indekslenip indekslenmediğine, DOI (dijital nesne tanımlayıcısı) numarasının ya da yayımcının web sitesinin olup olmadığına bağlı olacaktır. Bağlantılar, bedava tam metin erişimi olasılığı yüksek olandan düşük olana doğru listelenir. Yayımcıların web sayfalarından özete erişim, ek arama gerektirecektir.
Eğer Özet & Başlık alanına bir arama terimi yazarsanız, Detaylı Arama sayfasında özeti olmasa bile belirtilen arama kriterlerine uyup uymadığını görmek için PEDro bütün özetleri arayacaktır.
Bazı kayıtların, derginin yayım tarzı nedeniyle özetleri yoktur. Eğer terimleri özet alanında ararsanız, özeti olmayan kayıtları aramamış olursunuz.
6. Tam metine erişim
Tam metine bağlantılar (ücretsiz ya da ücretli) Detaylı Arama Sonuçları sayfasındaki Özet bölümünde mevcuttur. Kayıt, Medline ve PubMed Central veri tabanlarında indekslenip indekslenmediğine, DOI (dijital nesne tanımlayıcısı) numarasının ya da yayımcının web sitesinin olup olmadığına göre birden fazla bağlantıya sahip olabilir. Bağlantılar, ücretsiz tam metin erişiminin olasılığına gore listelenmiştir. Listenin başındaki bağlantıların ücretsiz tam metin bağlantısına sahip olma olasılığı daha yüksek, listenin sonundakilerin ise daha düşüktür. PubMed Central, DOI ve PubMed bağlantılarını kullanmak kaydın özet ve tam metnine direkt bağlantı sağlar. Yayımcının web sayfasından tam metine erişim ek arama gerektirecektir.
Bu video rehberi PEDro’yu kullanarak tam metine nasıl erişileceğini gösterir.
7. Kayıtları seçme
Kayıtlar Arama Sonuçları ya da Detaylı Arama Sonuçları sayfalarından seçilebilir. Bu kayıtlar daha sonra Arama Sonuçları ya da Detaylı Arama Sonuçları sayfasındaki Seçilmiş Kayıtları Göster düğmesine tıklayarak Seçilmiş Arama Sonuçları sayfasında görüntülenebilir.
Seçilmiş Kayıtları Göster işlevi birçok kaydın bibliyografik detaylarını ve özetlerini kaydetmeyi ve yazdırmayı kolaylaştırır. Tarayıcınızı kullanarak seçilmiş kayıtları kaydedilebilir ve yazdırılabilirsiniz. Alternatif olarak, Seçilmiş Arama Sonuçları sayfasındaki Sonuçları E-posta ile Gönder düğmesine tıklayarak seçilmiş kayıtlar e-posta ile gönderilebilir.
Arama Sonuçları sayfasındaki Aramaya Devam Et düğmesi size Arama sayfasına geri gönderir. Daha önce seçilen kayıtlar, aramaya devam edince seçilmiş olarak kalır. Detaylı Arama Sonuçları sayfasından yeni bir aramaya başlama, tüm seçilmiş kayıtları ve arama terimlerinizi temizleyecektir.
Seçilmiş Arama Sonuçları sayfasındaki Bu Kaydı Sil düğmesini tıklayarak bireysel seçilmiş kayıtlarınızı silebilirsiniz (seçilmemiş hale getirebilirsiniz). Eğer yanlışlıkla iki defa bir kaydı seçerseniz, iki kez seçilen başlıklar, Seçilmiş Arama Sonuçları sayfasındaki listede ilk sırada ve Çift Seçme mesajıyla gösterilir. Bu Kaydı Sil mesajına tıklayıp kayıtı silebilirsiniz. Kaydın diğer kopyası seçilmiş olarak kalacaktır.
Bu video öğretici kayıt seçmeyi, kaydetmeyi ve seçilmiş kayıtları kaynakça yazılımına aktarmayı gösterir.
