Ta strona zawiera kryteria indeksowania i kody stosowane w PEDro:
1. Kryteria
Kryteria włączenia klinicznych badań eksperymentalnych
Następujące kryteria mają zastosowanie w rozróżnianiu, które z klinicznych badań eksperymentalnych mogą być włączone do PEDro, a które nie:
- Badanie musi obejmować porównanie co najmniej dwóch interwencji. Jedną z tych interwencji może być interwencja kontrolna polegająca na braku terapii albo na terapii pozorowanej. Ewentualnie, badanie może obejmować dwie lub więcej interwencji, o których sądzi się, że są skuteczne. Wtedy celem jest wykazanie, która z nich jest bardziej lub najbardziej skuteczna. Eksperymenty typu krzyżowego (crossover trials), w których każdy z badanych jest poddawany więcej niż jednej interwencji, mogą być włączone do PEDro pod warunkiem, że inne kryteria także są spełnione. Badania typu klastrowego (cluster trials), w których badani są alokowani do interwencji w grupach, mogą być włączone do PEDro pod warunkiem, że inne kryteria także są spełnione. Interwencje mogą obejmować (ale niekoniecznie są ograniczone do terapii, strategii zapobiegania, testów lub technik diagnozowania, zarządzania albo strategii edukacyjnych.
- Co najmniej jedna z ocenianych interwencji musi być obecnie częścią praktyki fizjoterapeutycznej albo mogłaby stać się częścią praktyki fizjoterapeutycznej. Niemniej, badanie nie musi być prowadzone przez fizjoterapeutów. Podobnie, nie jest konieczne, aby interwencje w badaniu były prowadzone przez fizjoterapeutów.
- Interwencje powinny być stosowane u badanych, którzy są reprezentatywni (lub którzy są w zamiarze reprezentatywni) wobec osób, u których interwencja może być stosowana w ramach praktyki fizjoterapeutycznej. To zazwyczaj będzie oznaczać, że interwencja jest stosowana u osób z problemem zdrowotnym lub niepełnosprawnością (w przypadku terapii) lub u których występuje ryzyko rozwinięcia problemu zdrowotnego lub niepełnosprawności (w przypadku strategii zapobiegania). Badania eksperymentalne prowadzone na zwierzętach innych niż ludzie nie będą archiwizowane w PEDro.
- Badanie powinno obejmować losowy przydział (alokację), albo przydział w zamiarze losowy (intended-to-be-random), badanych do interwencji. Przez przydział w zamiarze losowy rozumiemy metody alokacji takie jak naprzemienność (np. „co drugi pacjent przyjmowany w przychodni był przydzielany do grupy badanej”) albo alokację poprzez parzyste i nieparzyste daty urodzenia czy też numery kart szpitalnych. Do włączenia do PEDro w badaniu musi być jednoznacznie zastosowany przydział losowy albo w zamiarze losowy (czyli jeśli nie ma pewności, że zastosowano którąś z tych metod alokacji, badanie nie jest włączane).
- Artykuł musi być publikacją pełnotekstową (nie abstraktem) w czasopiśmie recenzowanym.
Oceny jakości zastosowanych metod, albo czy autorzy faktycznie wykonali to, co twierdzili, że wykonali, nie będą stosowane w podejmowaniu decyzji, czy kliniczne badanie eksperymentalne spełnia kryteria włączenia do PEDro.
Kryteria włączenia przeglądów systematycznych
Przeglądy systematyczne oceniające interwencje fizjoterapeutyczne także są archiwizowane w PEDro. Przeglądy systematyczne (niekiedy nazywane meta-analizami, chociaż ten termin jest stosowany niespójnie) odróżnia od tradycyjnych przeglądów („narracyjnych”) stosowanie metod służących minimalizowaniu błędu systematycznego (bias). Następujące kryteria mają zastosowanie w rozróżnianiu, które z przeglądów systematycznych mogą być włączone do PEDro, a które nie:
- Przegląd musi zawierać sekcję Metody z opisem strategii wyszukiwania i kryteriów włączenia.
- Przegląd musi zawierać przynajmniej jedno badanie eksperymentalne, przegląd albo wytyczne praktyki (albo wyczerpująco wyszukiwać, ale nie znaleźć badania eksperymentalnego, przeglądu albo wytycznych praktyki), który spełnia kryteria włączenia do PEDro.
- Artykuł musi być publikacją pełnotekstową (nie abstraktem) w czasopiśmie recenzowanym.
Oceny jakości zastosowanych metod, albo czy autorzy faktycznie wykonali to, co twierdzili, że wykonali, nie będą stosowane w podejmowaniu decyzji, czy przegląd systematyczny spełnia kryteria włączenia do PEDro.
Kryteria włączenia wytycznych praktyki klinicznej opartych na wiarygodnych i aktualnych publikacjach (evidence-based)
Wytyczne praktyki klinicznej oparte na wiarygodnych i aktualnych publikacjach (evidence-based) będą włączane, jeśli spełniają następujące kryteria:
- Wytyczne praktyki klinicznej zostały opracowane pod auspicjami związku lub towarzystwa zawodowego, organizacji publicznej lub prywatnej, organizacji opieki zdrowotnej, albo agencji rządowej. Wytyczne praktyki klinicznej opracowane i wydane przez osobę lub grupę osób nie sponsorowanych lub wspieranych oficjalnie przez organizację o którymś spośród powyższych typów nie spełniają kryteriów włączenia do PEDro.
- Wytyczne praktyki klinicznej są publicznie dostępne.
- Systematyczne wyszukiwanie i przegląd istniejących dowodów naukowych (scientific evidence), opublikowanych w czasopismach recenzowanych, zostały wykonane w trakcie opracowywania wytycznych ALBO wytyczne zostały oparte na przeglądzie systematycznym opublikowanym w ciągu czterech lat poprzedzających ich publikację.
- Wytyczne praktyki klinicznej zawierają opracowane systematycznie stwierdzenia, zawierające rekomendacje, strategie albo informacje zawierające wskazówki do podejmowania decyzji na temat właściwej opieki zdrowotnej.
- Co najmniej jedna rekomendacja dotyczy co najmniej jednej interwencji, będącej obecnie częścią praktyki fizjoterapeutycznej albo takiej, która mogłaby stać się częścią praktyki fizjoterapeutycznej.
- Rekomendacje dotyczące fizjoterapii są oparte na co najmniej jednym eksperymencie kontrolowanym z randomizacją albo przeglądzie systematycznym, odnoszącymi się do fizjoterapii.
Oceny jakości zastosowanych metod, albo czy autorzy faktycznie wykonali to, co twierdzili, że wykonali, nie będą stosowane w podejmowaniu decyzji, czy wytyczne praktyki klinicznej spełniają kryteria włączenia do PEDro.
2. Kody
Subdyscyplina
Te kategorie odnoszą się do różnych aspektów fizjoterapii. Jeżeli obszar albo konkretny artykuł nie odpowiada żadnemu z nich, należy wybrać kod „brak odpowiedniego określenia w tym polu”.
kardiopulmonologia
zawiera, ale nie jest zastrzeżona do artykułów oceniających ostre lub rehabilitacyjne interwencje kardiopulmonologiczne, albo trening wydolności u osób z problemami zdrowotnymi dotyczącymi układu krążeniowo-oddechowego. Ta subdyscyplina nie zawiera badań ogólnego treningu wydolności w populacjach pacjentów. Badania ogólnego treningu wydolności w populacjach osób zdrowych nie są indeksowane w PEDro
nietrzymanie moczu i zdrowie kobiety
zawiera, ale nie jest zastrzeżona do nietrzymania moczu u mężczyzn i u kobiet oraz interwencji pre- i postnatalnych u matki
ergonomia i medycyna pracy
zawiera, ale nie jest zastrzeżona do interwencji dotyczących miejsc pracy albo pracowników, w odniesieniu do problemów zdrowotnych związanych ze środowiskiem pracy
gerontologia
zawiera artykuły dotyczące badanych, których przeciętny wiek jest wyższy od 60 lat, oraz artykuły na temat problemów zdrowotnych powszechnie dotyczących osób starszych (np. zapalenie stawów)
mięśniowo-szkieletowe
zawiera, ale nie jest zastrzeżona do bólów krzyża, chorób reumatoidalnych, zespołów uwięźnięcia, neuralgii
neurologia
zawiera, ale nie jest zastrzeżona do uszkodzeń i zmian patologicznych centralnego układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego, z wyłączeniem tych, których pierwszorzędową manifestacją jest ból albo parestezja, takich jak zespół cieśni kanału nadgarstka, neuralgia albo zapalenie nerwu kulszowego
onkologia
zawiera artykuły dotyczące oceny interwencji w problemach zdrowotnych spowodowanych nowotworem (guzami, rakiem)
ortopedia
zawiera tylko złamania i interwencje przed albo po operacjach ortopedycznych, np. endoprotezoplastyka stawu kolanowego, rekonstrukcja więzadła
pediatria
zawiera artykuły dotyczące badanych, których przeciętny wiek jest niższy od 16 lat, oraz artykuły na temat problemów zdrowotnych powszechnie dotyczących dzieci (np. mukowiscydoza)
sport
zawiera artykuły dotyczące w szczególności urazów sportowych, jak też problemów zdrowotnych powszechnie dotyczących sportowców (np. rekonstrukcja więzadeł)
brak odpowiedniego określenia w tym obszarze
Interwencja
Te kategorie odnoszą się do szerokich aspektów fizjoterapii. Jeżeli interwencja zastosowana w konkretnym badaniu (artykule) nie odpowiada żadnemu z nich, należy wybrać kod „brak odpowiedniego określenia w tym obszarze”.
akupunktura
zmiana zachowania
edukacja
fizykoterapia, ciepło, zimno
trening sprawności (fitness)
promocja zdrowia
hydroterapia, balneoterapia
terapia neurorozwojowa
ortezy, taping, łuski
terapia oddechowa
ćwiczenie umiejętności
trening siły
stretching, mobilizacje, manipulacje, masaż
brak odpowiedniego określenia w tym obszarze
Problem
Ta lista problemów została opracowana, aby odnieść się do różnych kategorii problemów zdrowotnych, jakimi zajmują się fizjoterapeuci. Proszę zwrócić uwagę, że problem został opisany na poziomie interwencji fizjoterapeutycznej. Jeżeli problem zdrowotny, jakiego dotyczy konkretny artykuł, nie odpowiada żadnemu na liście, należy wybrać kod „brak odpowiedniego określenia w tym obszarze”.
trudności w odkrztuszaniu flegmy
wątłość, słabość
osłabione oddychanie (wentylacja)
nietrzymanie moczu
zaburzenia koordynacji ruchowej
przykurcze mięśniowe, ograniczenie ruchomości stawowej
osłabienie mięśni
obrzęk
ból
zmniejszenie tolerancji wysiłkowej
zmniejszenie tolerancji pracy
zmiana patologiczna skóry, rana, oparzenie
brak odpowiedniego określenia w tym obszarze
Część ciała
Te kategorie dotyczą części ciała poddawanych terapii. Jeśli terapia nie dotyczy konkretnej części ciała albo jeśli dotyczy układów całego ciała, a nie części ciała (np. ćwiczenie chodzenia po udarze), należy wybrać kod „brak odpowiedniego określenia w tym obszarze”.
głowa albo szyja
ramię, bark albo obręcz barkowa
przedramię albo łokieć
ręka albo nadgarstek
klatka piersiowa (odnosi się do badań z zakresu kardiopulmonologii)
kręgosłup piersiowy
kręgosłup lędźwiowy, stawy krzyżowo-biodrowe albo miednica
krocze albo układ moczowo-płciowy
udo albo biodro
podudzie albo kolano
stopa albo staw skokowy
brak odpowiedniego określenia w tym obszarze
Temat
Te kategorie odnoszą się do konkretnych populacji poddawanych terapii przez fizjoterapeutów. Jeżeli temat danego artykułu nie odpowiada żadnej kategorii, należy zastosować kod „brak odpowiedniego określenia w tym obszarze”.
mózgowe porażenie dziecięce
zawiera prace oceniające postępowanie w mózgowym porażeniu dziecięcym
ból przewlekły
zawiera prace oceniające postępowanie w bólu przewlekłym, w tym w bólu przewlekłym o podłożu mięśniowo-szkieletowym albo neurologicznym
choroby przewlekłe układu oddechowego
zawiera prace oceniające postępowanie w chorobach przewlekłych układu oddechowego, w tym śródmiąższowej chorobie płuc, rozstrzeniu oskrzeli i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
uszkodzenia urazowe układu nerwowego
zawiera prace oceniające postępowanie w przypadkach uszkodzenia rdzenia kręgowego albo urazowego uszkodzenia mózgu
uraz typu „smagnięcia biczem” (whiplash)
zawiera prace oceniające postępowanie w przypadkach zaburzeń związanych z urazem typu „smagnięcia biczem” (whiplash)
brak odpowiedniego określenia w tym obszarze
